آزمون رورشاخ Rorschach یکی از تکنیک‌های ارزیابی روانی است که اغلب به عنوان “آزمون جوهر ریزاندازی” هم شناخته می‌شود. این آزمون توسط یک روان‌شناس به نام هرمان رورشاخ در دهه 1920 ایجاد شد. این آزمون برای مطالعه و ارزیابی جوانب مختلف شخصیت و روانی افراد استفاده می‌شود و معمولاً در فرآیندهای تشخیصی و درمانی توسط روان‌شناسان و روان‌پزشکان به کار می‌رود.
آزمون رورشاخ Rorschach به صورت زیر عمل می‌کند:
روان‌شناس یا متخصص ذهنی کاغذی با نقاشی‌های رنگی که به تصادف ایجاد شده‌اند را به فرد نشان می‌دهد. این نقاشی‌ها عمداً ابتکاری و انتزاعی ایجاد می‌شوند و شکل‌ها و الگوهای آبستره در آن‌ها واضح نیست.
فرد مورد ارزیابی باید به طور آزاد به توصیف تصاویر و شکل‌ها پرداخته و توضیح دهد که هر تصویر چه چیزی به نظر می‌آید یا به چه چیزی شباهت دارد.
روان‌شناس نتایج و توصیف‌های فرد را ثبت می‌کند و سپس تحلیل می‌کند. او به دنبال الگوها و اشکال مشترک در توصیف‌های فرد می‌گردد که ممکن است نشانگر جوانبی از شخصیت و وضعیت روانی او باشند.
تحلیل رورشاخ معمولاً بر اساس چندین عامل صورت می‌گیرد. این عوامل شامل محتوا (آنچه که فرد در تصاویر می‌بیند)، فرآیند (شیوه‌ای که فرد تصاویر را توصیف می‌کند)، روایت (چگونگی تعامل فرد با روان‌شناس در طی آزمون)، و تاریخچه زندگی (اطلاعاتی در مورد زندگی و تجربیات گذشته فرد) می‌شوند.
برای تشخیص اینکه آیا مشکلات روانی خاصی وجود دارد یا نه، روان‌شناس می‌تواند نتایج رورشاخ را با اطلاعات دیگری که از مصاحبه با فرد به دست آورده است ترکیب کند. این ترکیب اطلاعات ممکن است به تشخیص برخی مشکلات روانی مانند افسردگی، اضطراب، اختلالات شخصیتی و… کمک کند.
تفسیر رورشاخ نباید به صورت تنها انجام شود و باید به عنوان یک قسمت از فرآیند تشخیصی شامل دیگر ابزارهای ارزیابی و مصاحبه‌های روانشناسی در نظر گرفته شود.
یکی از ویژگی‌های مهم آزمون رورشاخ این است که تعداد زیادی نقاشی و تصویر در آن وجود دارد. این تنوع در تصاویر به این معناست که افراد مختلف ممکن است به نقاشی‌ها به شکل‌ها و توصیف‌های متفاوتی واکنش نشان دهند. این به روان‌شناسان امکان می‌دهد تا چندین جنبه از شخصیت و وضعیت روانی یک فرد را مورد بررسی قرار دهند.
آزمون رورشاخ برای ارزیابی انتزاعی شخصیت و وضعیت روانی افراد مفید است، اما نباید به تنهایی برای تشخیص بیماری‌های روانی به کار رود. در تشخیص اختلالات روانی خاص، نیاز به ابزارهای دیگری مانند مصاحبه‌های مشروطه، پرسشنامه‌های استاندارد و تست‌های روانسنجی داریم.
آزمون رورشاخ نیاز به تجربه و مهارت در تفسیر دارد. روان‌شناسان و روان‌پزشکان با تجربه معمولاً بهترین نتایج را در تفسیر این آزمون ارائه می‌دهند.
در نهایت، آزمون رورشاخ یک ابزار مهم در روانشناسی و روان‌پزشکی است که به فهم عمیق‌تر شخصیت و وضعیت روانی افراد کمک می‌کند. این آزمون نه تنها می‌تواند اطلاعات ارزشمندی را ارائه دهد، بلکه به عنوان یک ابزار ابتکاری برای بررسی نقاط ضعف و قوت شخصیتی و رفتاری فرد نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.