از دیرباز، نگاه به آسمان آبی، حس کنجکاوی و شگفتی انسان را برانگیخته است. اما دلیل این رنگ زیبا چیست؟
پاسخ در پدیده ای به نام “پراکندگی ریلی” نهفته است.
نور خورشید که به زمین می‌رسد، از طیف‌های مختلفی از نور، از جمله قرمز، نارنجی، زرد، سبز، آبی، نیلی و بنفش تشکیل شده است. هنگامی که این نور به جو زمین برخورد می‌کند، با مولکول‌های موجود در هوا، عمدتاً مولکول‌های نیتروژن و اکسیژن، تعامل می‌کند.
طول موج نور آبی کوتاه‌تر از سایر رنگ‌ها است. طبق نظریه ریلی، احتمال پراکندگی نور با طول موج کوتاه‌تر بیشتر است. به همین دلیل، نور آبی که طول موج کوتاه‌تری دارد، به طور قابل توجهی بیشتر از سایر رنگ‌ها توسط مولکول‌های هوا پراکنده می‌شود.
چشمان ما به رنگ آبی حساس‌تر هستند. در حالی که نور آبی بیشتر پراکنده می‌شود، اما چشم انسان به طور ذاتی به این رنگ حساس‌تر است. به همین دلیل، ما آسمان را عمدتاً به رنگ آبی می‌بینیم.
عوامل دیگر:
- ارتفاع: هر چه از سطح زمین بالاتر می‌رویم، مولکول‌های هوا کمتر می‌شوند و پراکندگی نور آبی نیز کاهش می‌یابد. به همین دلیل، آسمان در ارتفاعات بالا تیره‌تر به نظر می‌رسد.
- آلودگی: ذرات معلق در هوا مانند گرد و غبار و دود، می‌توانند نور آبی را بیشتر پراکنده کنند و باعث شوند آسمان به رنگ خاکستری یا قهوه‌ای متمایل به خاکستری به نظر برسد.
- زمان: در زمان طلوع و غروب خورشید، نور خورشید باید مسافت بیشتری را در جو طی کند تا به چشم ما برسد. در این زمان، بیشتر نور آبی پراکنده شده و نور قرمز و نارنجی که طول موج بلندتری دارند، به چشم ما می‌رسند. به همین دلیل، آسمان در زمان طلوع و غروب به رنگ قرمز یا نارنجی دیده می‌شود.
نتیجه:
آبی بودن آسمان به دلیل پراکندگی نور آبی توسط مولکول‌های هوا در جو زمین است. عواملی مانند ارتفاع، آلودگی و زمان نیز بر رنگ آسمان تأثیر می‌گذارند.