پرستاری، فراتر از یک شغل، رسالتی مقدس است که با جان و احساس انسان سروکار دارد. پرستاران، فرشته‌های زمینی‌ای هستند که در سخت‌ترین لحظات زندگی، مرهمی بر زخم بیماران می‌گذارند و با دلسوزی و مهربانی، یاری‌گر آنان در مسیر بهبودی می‌شوند. در این مقاله قصد داریم با همراهی دانشجویان و پرستاران مجرب، سفری به دنیای پرستاری داشته باشیم و تمام زوایای این رشته را از نزدیک بررسی کنیم. پرستار کودک حرفه ای در منزل تهران با صبوری در مراقبت و نگهداری از کودکان تلاش میکند و تحصیلات خود را در این زمینه گذرانده است.
آشنایی با رشته پرستاری
محیط کار: بیمارستان‌ها، مراکز درمانی، منزل بیماران، مراکز توانبخشی، آسایشگاه‌ها و…
شیفت کاری: پرستاران به صورت شیفتی در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی کار می‌کنند. شیفت‌های کاری ممکن است به صورت صبح، عصر، شب و چرخشی باشد.
فشار کاری: کار پرستاری با سختی‌ها و چالش‌های متعددی همراه است. شیفت‌های شبانه، کار سنگین فیزیکی، مواجهه با بیماران در شرایط بحرانی، و مسئولیت‌های خطیر، از جمله سختی‌های این شغل محسوب می‌شوند.
ارتباط با بیماران: پرستاران در تعامل مستقیم با بیماران قرار دارند و باید با صبر و حوصله، به نیازها و خواسته‌های آنان رسیدگی کنند.
کار گروهی: پرستاری، یک کار تیمی است و پرستاران باید در کنار پزشکان، متخصصان تغذیه، فیزیوتراپ‌ها و سایر اعضای تیم درمانی، برای ارائه بهترین خدمات به بیماران همکاری کنند.
وظایف پرستار چیست؟
- ارائه مراقبت‌های بهداشتی و درمانی به بیماران
- تجویز دارو و انجام اقدامات پزشکی طبق دستور پزشک
- نظارت بر وضعیت سلامتی بیماران و ثبت علائم حیاتی
- آموزش و راهنمایی بیماران و خانواده‌هایشان در مورد بیماری و نحوه مراقبت
- انجام اقدامات حمایتی و عاطفی برای بیماران
- همکاری با سایر اعضای تیم درمانی برای ارائه خدمات جامع به بیماران
به نقل از www.allnursingschools.com
برای تبدیل شدن به یک پرستار ثبت نام شده، اخذ مدرک از یک موسسه معتبر ضروری است. درجه و مدت زمان برنامه بسته به محل کار مورد نظر شما متفاوت است. مسیر شغلی که شما علاقه مند به دنبال کردن آن هستید معمولاً نوع مدرک پرستاری مورد نیاز شما را تعیین می کند.
سختی های رشته پرستاری
فشار کاری بالا: کار پرستاری با شیفت‌های طولانی، کار شبانه و حجم زیاد کار همراه است که می‌تواند فشار زیادی به پرستاران وارد کند.
مواجهه با شرایط روحی دشوار: پرستاران به طور مداوم با بیماران در شرایط سخت و بحرانی روبرو هستند و باید از نظر روحی قوی باشند تا بتوانند با این شرایط کنار بیایند.
خطرات شغلی: پرستاران در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های عفونی، جراحات ناشی از کار با تجهیزات پزشکی و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خطرناک هستند.
فقدان تعادل بین کار و زندگی: شیفت‌های نامنظم کاری و ساعات طولانی کار، می‌تواند باعث ایجاد مشکل در تعادل بین کار و زندگی شخصی پرستاران شود.
مزایای رشته پرستاری چیست؟
کمک به انسان‌ها: پرستاری، شغلی ارزشمند است که به پرستاران این امکان را می‌دهد تا به انسان‌ها در زندگیشان کمک کنند و در بهبودی آنها سهیم باشند.
امنیت شغلی: تقاضا برای پرستار در حال افزایش است و فارغ‌التحصیلان این رشته از امنیت شغلی بالایی برخوردارند.
تنوع شغلی: پرستاران می‌توانند در بخش‌های مختلف بیمارستان‌ها و مراکز درمانی کار کنند و با توجه به علایق خود، زمینه فعالیتشان را انتخاب کنند.
امکان ادامه تحصیل: پرستاران می‌توانند با ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر، به تخصص‌های مختلف پرستاری دست پیدا کنند و حقوق و موقعیت شغلی خود را ارتقا دهند
چه کسانی می توانند پرستار شوند؟
علاوه بر عشق، پرستاران باید از مهارت‌های ذاتی و اکتسابی مختلفی نیز برخوردار باشند. از جمله این مهارت‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مهارت‌های ارتباطی: برقراری ارتباط موثر با بیماران، خانواده‌هایشان و سایر اعضای تیم درمانی، از جمله وظایف مهم پرستاران است.
- مهارت‌های حل مسئله: پرستاران باید در مواقع بحرانی و در مواجهه با مشکلات پیچیده، با و ذهنی خلاق، بهترین راه‌حل‌ها را برای کمک به بیماران پیدا کنند.
- مهارت‌های مراقبتی: تسلط بر دانش و تکنیک‌های مراقبتی، از جمله تجویز دارو، انجام اقدامات پزشکی، و نظارت بر وضعیت سلامتی بیماران، برای هر پرستاری ضروری است.
- مهارت‌های سازمانی: پرستاران باید در محیط پرفشار و شلوغ بیمارستان، وظایف خود را به درستی سازماندهی کرده و از زمان خود به بهترین نحو استفاده کنند.
ظرفیت پذیرش رشته پرستاری
با توجه به افزایش جمعیت، گسترش بیماری‌ها و نیاز روزافزون به خدمات پرستاری، کمبود پرستار در ایران به عنوان یک معضل جدی مطرح شده است. برای رفع این معضل، سیاست‌های مختلفی در نظر گرفته شده است که یکی از مهم‌ترین آنها، افزایش ظرفیت پذیرش دانشجو در رشته پرستاری تا سال 1408 است.
وضعیت فعلی دانشجویان پرستاری در ایران
در حال حاضر، حدود 24 هزار و 959 نفر در مقطع کارشناسی پیوسته و ناپیوسته رشته پرستاری در دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور مشغول به تحصیل هستند. همچنین 3076 نفر در مقطع کارشناسی ارشد و 386 نفر در مقطع دکترا (PhD) در این رشته تحصیل می‌کنند.
علاوه بر این، حدود 14 هزار نفر در دانشگاه آزاد اسلامی در مقطع کارشناسی پرستاری مشغول به تحصیل هستند.
برنامه‌ریزی برای افزایش ظرفیت پرستاری
دکتر کوهپایه زاده، دبیر شورای گسترش دانشگاه‌های علوم پزشکی، با اشاره به افزایش تعداد تخت‌های بیمارستانی در آینده، از افزایش ظرفیت پذیرش دانشجو در رشته پرستاری خبر داد.
بر اساس این برنامه، ظرفیت پذیرش دانشجوی پرستاری از 9 هزار نفر در سال جاری به 10 هزار و 300 نفر تا سال 1408 افزایش خواهد یافت. این افزایش ظرفیت، با هدف تامین نیازهای نظام سلامت کشور به پرستار و ارتقای نسبت تخت‌های بیمارستانی به تعداد پرستار انجام می‌شود.
طرح اجباری پرستاری
طرح پرستاری، دوره ای دو ساله و اجباری است که فارغ التحصیلان رشته پرستاری موظف به گذراندن آن در مراکز درمانی دولتی هستند. این طرح فرصتی ارزشمند برای پرستاران جوان است تا ضمن کسب تجربه عملی در محیط واقعی کار، تعهد خود به جامعه و بیماران را به اثبات برسانند.
طرح پرستاری اهداف متعددی را دنبال می کند که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- توزیع عادلانه خدمات پرستاری: با وجود کمبود پرستار در برخی از مناطق کشور، طرح پرستاری به توزیع عادلانه تر این خدمات در سراسر کشور کمک می کند.
- کسب تجربه عملی: در طول دوره طرح، پرستاران جوان زیر نظر پرستاران مجرب فعالیت می کنند و با چالش ها و ظرافت های کار در محیط واقعی بیمارستان آشنا می شوند.
- ارتقای مهارت های بالینی: طرح پرستاری فرصتی برای پرستاران جوان است تا مهارت های بالینی خود را در زمینه های مختلف مانند مراقبت از بیماران در شرایط بحرانی، تجویز دارو و انجام اقدامات پزشکی، ارتقا دهند.
- تعهد به خدمت: گذراندن طرح پرستاری، تعهد پرستاران جوان به جامعه و بیماران را نشان می دهد و حس مسئولیت پذیری آنها را تقویت می کند.
مدت زمان طرح پرستاری
همانطور که گفته شد، مدت زمان طرح پرستاری دو سال است. در طول این دو سال، پرستاران موظف به انجام وظایف خود در بخش های مختلف بیمارستان یا مرکز درمانی تحت نظارت هستند.
محل گذراندن طرح پرستاری
محل گذراندن طرح پرستاری توسط وزارت بهداشت تعیین می شود و معمولاً بر اساس نیاز مناطق مختلف کشور به پرستار، به فارغ التحصیلان ابلاغ می شود.
شرایط معافیت از طرح
در برخی از موارد، امکان معافیت از طرح پرستاری برای فارغ التحصیلان این رشته وجود دارد. شرایط معافیت از طرح شامل موارد زیر است:
- ازدواج و فرزندآوری: خانم های متاهل که دارای فرزند هستند، می توانند از طرح پرستاری معاف شوند.
- بیماری: در صورت ابتلا به بیماری های خاص و صعب العلاج، با ارائه مدارک پزشکی معتبر، می توان از طرح پرستاری معاف شد.
- اشتغال در بخش خصوصی: فارغ التحصیلان رشته پرستاری که در بخش خصوصی مشغول به کار شوند، می توانند از طرح پرستاری معاف شوند.
میزان حقوق طرح پرستاری
میزان حقوق طرح پرستاری به عوامل مختلفی مانند سابقه کار، مدرک تحصیلی، محل کار و نوع استخدام (دولتی یا خصوصی) بستگی دارد. با این حال، به طور کلی، حقوق طرح پرستاری از حقوق سربازی بیشتر است، اما از حقوق یک پرستار رسمی با سابقه کار کمتر است.
بازار کار و درآمد پرستاری
با توجه به آمار و ارقام موجود، کمبود پرستار در ایران به عنوان یکی از چالش‌های اصلی نظام سلامت تلقی می‌شود. براساس برآوردهای وزارت بهداشت، در حال حاضر به ازای هر هزار نفر جمعیت در ایران، حدود 2.5 پرستار وجود دارد، در حالی که این رقم در کشورهای توسعه‌یافته به 6 تا 8 پرستار می‌رسد.
با وجود کمبود پرستار در ایران، فارغ‌التحصیلان این رشته از فرصت‌های شغلی متعددی در بخش‌های دولتی، غیردولتی و خصوصی برخوردار هستند. برخی از مهم‌ترین محل‌های کار پرستاران عبارتند از:
- بیمارستان‌ها: پرستاران در بخش‌های مختلف بیمارستان‌ها مانند داخلی، جراحی، اطفال، زنان و زایمان، اورژانس و ICU مشغول به کار می‌شوند.
- مراکز درمانی: مراکز درمانی سرپایی، کلینیک‌ها، مطب‌ها و آسایشگاه‌ها نیز از جمله محل‌های کار پرستاران هستند.
- سازمان‌های مردم‌نهاد: برخی از پرستاران در سازمان‌های مردم‌نهاد فعال در حوزه سلامت مشغول به کار می‌شوند و خدمات خود را به افراد نیازمند ارائه می‌کنند.
- صنعت: در برخی از صنایع، مانند صنعت داروسازی و تجهیزات پزشکی، نیز از پرستاران برای ارائه خدمات آموزشی و مشاوره‌ای استفاده می‌شود.
درآمد پرستاران
میزان درآمد پرستاران در ایران به عوامل مختلفی مانند محل کار (دولتی یا غیردولتی)، سابقه کار، مدرک تحصیلی، تخصص، نوع استخدام (تمام‌وقت یا پاره‌وقت) و تعداد شیفت‌های کاری بستگی دارد. عوامل افزایش درآمد پرستاران:
- ادامه تحصیل و ارتقای سطح علمی:
کارشناسی ارشد: ادامه تحصیل در رشته پرستاری در مقطع کارشناسی ارشد و اخذ گرایش‌های تخصصی مانند پرستاری مراقبت‌های ویژه، پرستاری اطفال، پرستاری اورژانس و …، به پرستاران این امکان را می‌دهد تا در بخش‌های تخصصی‌تر و با حقوق و مزایای بالاتر مشغول به کار شوند.
دکترای تخصصی (PhD): پرستاران با اخذ مدرک دکترای تخصصی (PhD) در رشته پرستاری می‌توانند به عنوان عضو هیات علمی در دانشگاه‌ها مشغول به کار شده و از حقوق و مزایای بالایی برخوردار شوند. همچنین، می‌توانند در مراکز تحقیقاتی و پژوهشی فعالیت کرده و درآمد قابل توجهی کسب کنند.
- کسب تجربه و مهارت:
سابقه کار: با افزایش سابقه کار و کسب تجربه، پرستاران از مهارت و تخصص بیشتری برخوردار می‌شوند و می‌توانند در بخش‌های تخصصی‌تر و با حقوق و مزایای بالاتر مشغول به کار شوند.
مهارت‌های تخصصی: پرستاران با یادگیری مهارت‌های تخصصی مانند CPR، ACLS، BLS و … می‌توانند در بخش‌های اورژانس و مراقبت‌های ویژه مشغول به کار شده و از حقوق و مزایای بیشتری برخوردار شوند.
مهارت‌های مدیریتی: پرستاران با کسب مهارت‌های مدیریتی می‌توانند به سمت‌های مدیریتی و سرپرستی ارتقا پیدا کرده و از حقوق و مزایای بیشتری برخوردار شوند.
- کار در بخش‌های خاص:
بخش‌های تخصصی: پرستاران با کار در بخش‌های تخصصی مانند ICU، اتاق عمل، اورژانس، دیالیز، آنکولوژی و… که نیاز به مهارت و تخصص بیشتری دارند، می‌توانند درآمد خود را افزایش دهند.
بخش‌های خصوصی: پرستاران با کار در بخش‌های خصوصی مانند بیمارستان‌های خصوصی، کلینیک‌ها و مطب‌ها که تعرفه‌های بالاتری دارند، می‌توانند درآمد خود را افزایش دهند.
کار در خارج از کشور: پرستاران می‌توانند با گذراندن دوره‌های لازم و اخذ مجوزهای مربوطه، در کشورهای دیگر مشغول به کار شده و از حقوق و مزایای بسیار بالاتری نسبت به ایران برخوردار شوند.