چالش‌هایی در زمینه کنترل تکانه‌ها و تنظیم هیجانات ممکن است به صورت پرخاشگری در کودکان مبتلا به ADHD بروز کند. این رفتارها می‌توانند چالش‌برانگیز باشند، اما یک متخصص سلامت روان می‌تواند به ایجاد یک برنامه مؤثر برای حمایت از شما و فرزندتان کمک کند.
اختلال بیش‌فعالی نقص توجه (ADHD) یک اختلال رشد عصبی است. افراد اغلب در دوران کودکی تشخیص اولیه را دریافت می‌کنند. این اختلال شامل طیف وسیعی از رفتارهای مرتبط با بی‌توجهی، کنترل تکانه‌ها و بیش‌فعالی است.
چالش‌های مربوط به رفتارهای پرخاشگرانه در کودکان مبتلا به ADHD رایج است و این انفجارها و نمایش‌های فیزیکی ممکن است برای این کودکان یا افراد اطرافشان مخل و مضر باشد. درک اینکه چرا پرخاشگری ممکن است در کودکان مبتلا به ADHD رخ دهد، می‌تواند به شما کمک کند اگر کودکی با ADHD دارید، راه‌هایی برای مدیریت رفتار او پیدا کنید و به او کمک کنید تا آن را به طور مؤثری اصلاح کند.
رفتارهای پرخاشگرانه در کودکان مبتلا به ADHD می‌تواند متفاوت باشد، اما متخصصان سلامت روان معمولاً آن‌ها را به عنوان واکنشی/تکانشی یا پیش‌بینی‌کننده/ابزاری طبقه‌بندی می‌کنند. در اینجا اطلاعات بیشتری در مورد این دسته‌ها ارائه شده است:
واکنشی/تکانشی
این رفتارها به عنوان یک پاسخ ناخواسته در تلافی تحریک واقعی یا تصوری رخ می‌دهند.
مثال‌هایی از رفتارهای پرخاشگرانه واکنشی/تکانشی عبارتند از:
- فریاد زدن هنگام ناامیدی یا ناراحتی
- تلافی فیزیکی مانند هل دادن، هل دادن یا زدن
- کوبیدن یا شکستن اشیاء هنگام ناراحتی، عصبانیت یا ناامیدی
- خودآزاری هنگام ناراحتی، عصبانیت یا ناامیدی
طبق یک مرور قدیمی از ادبیات در سال 2016، بیش از 50 درصد کودکان کوچک مبتلا به ADHD رفتارهای پرخاشگرانه بالینی قابل توجهی را نشان می‌دهند، که در آن پرخاشگری واکنشی/تکانشی رایج‌ترین نوع است.
پیش‌بینی‌کننده/ابزاری
این رفتارها از پیش برنامه‌ریزی شده، هدفمند و معمولاً برای منفعت شخصی انجام می‌شوند.
مثال‌هایی از رفتارهای پرخاشگرانه پیش‌بینی‌کننده/ابزاری عبارتند از:
- زورگویی (فیزیکی یا کلامی)
- دستکاری
- خرابکاری
- تهدید
چرا برخی از کودکان مبتلا به ADHD رفتارهای پرخاشگرانه نشان می‌دهند؟
پرخاشگری در کودکان مبتلا به ADHD می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. لیزا اندرسون، یک کارمند اجتماعی بالینی مجوزدار و مدیر بالینی مرکز درمانی بروکس، نورماندی، تنسی، توضیح می‌دهد که تکانشگری، یک علامت اصلی ADHD، اغلب منجر به مشکلات در تنظیم هیجانات می‌شود و برای برخی از کودکان مدیریت واکنش‌هایشان به ناامیدی دشوار است.
او می‌گوید: “وقتی کودکی احساس غرق شدن یا مشکل در برقراری ارتباط نیازهای خود دارد، ممکن است به رفتار پرخاشگرانه روی آورد. محیط نیز نقش دارد – استرس، نظم و انضباط ناپایدار یا حتی خواب ضعیف می‌تواند پرخاشگری را تشدید کند.”
نحوه کار مغز کودکی با ADHD ممکن است تا حدی توضیح دهد که چرا رفتارهای پرخاشگرانه در بین کودکان مبتلا به ADHD بسیار رایج است.
یک مطالعه در سال 2022 ممکن است رفتار پرخاشگرانه در بزرگسالان مبتلا به ADHD را توضیح دهد. این مطالعه نشان می‌دهد که افراد مبتلا به ADHD الگوهای خاصی از فعال‌سازی مغز دارند. این الگوها پرخاشگری واکنشی و تکانشی را ترویج می‌دهند. محققان معتقدند که این مسیرهای عصبی ممکن است مشکلاتی در تنظیم هیجانات و کاهش کنترل تکانه ایجاد کنند.
اختلالات رفتاری مخل (DBD) چیست؟
اختلالات رفتاری مخل (DBD)، که همچنین به عنوان اختلالات مخل، کنترل تکانه و رفتار نامیده می‌شوند، گروهی از شرایط هستند که دارای الگوهای مشابه پرخاشگری، تکانشگری و رفتارهای مخل هستند. تخریب اموال، نافرمانی، دروغ گفتن، دعوا و قانون‌شکنی همگی چالش‌هایی هستند که در DBD دیده می‌شوند.
شرایط زیر در زیر عنوان DBD گنجانده شده است:
- اختلال نافرمانی مخالف (ODD)
- اختلال رفتار (CD)
- اختلال انفجاری متناوب (IED)
- پیرومانی
- کلیپتومانیا
- سایر اختلالات مشخص شده مخل، کنترل تکانه و رفتار
- اختلال مشخص نشده مخل، کنترل تکانه و رفتار
پرخاشگری در کودکان مبتلا به ADHD چگونه درمان می‌شود؟
مدیریت پرخاشگری در کودکان مبتلا به ADHD بخشی از درمان کلی ADHD است. داروها، درمان‌های رفتاری و حمایت مناسب محیطی پایه درمان ADHD هستند. این‌ها ممکن است به علائم بی‌توجهی، کنترل تکانه‌ها و بیش‌فعالی کمک کنند.
طبق گفته اندرسون، هنگامی که صحبت از پرخاشگری در کودکان مبتلا به ADHD می‌شود، یک رویکرد چندوجهی ضروری است.
او توضیح داد: “درمان رفتاری، به ویژه آموزش مدیریت والدین (PMT)، در کمک به والدین برای تعیین محدودیت‌های سازگار و تقویت رفتار مثبت مؤثر است. درمان شناختی رفتاری (CBT) همچنین می‌تواند به کودکان کمک کند تا هیجانات خود را بهتر مدیریت کنند و استراتژی‌های مقابله‌ای برای مقابله با ناامیدی ایجاد کنند.”
آندرسون گفت: “گاهی اوقات، تنظیم دارو می‌تواند کمک کند اگر درمان فعلی آن‌ها باعث پرخاشگری شود.”
امی براون، یک مشاور بالینی حرفه‌ای دارای مجوز از یورکویل، ایلینویز، افزود: “درمان تعامل والد-کودک (PCIT) نیز یک رویکرد مؤثر برای کمک به والدین در مدیریت پرخاشگری در فرزندانشان است.”
PCIT، مشابه PMT، بر ایجاد تعاملات مثبت‌تر والد-کودک و رسیدگی به استراتژی‌های موثر انضباط تمرکز دارد.
درک عوامل مؤثر در پرخاشگری برای کمک به کودکان مبتلا به ADHD مهم است. تغییرات وضعیتی مانند اطمینان از اینکه کودکان مبتلا به ADHD حمایت صحیح را در جای خود دارند یا اگر مورد آزار و اذیت قرار گرفته‌اند یا تحت استرس هستند، دور کردن آن‌ها از این شرایط می‌تواند به مدیریت پرخاشگری کمک کند.
آیا ADHD و DBDها با هم رخ می‌دهند؟
DBDها اغلب در کنار ADHD رخ می‌دهند. طبق یک بررسی در سال 2020، بین 27 تا 55 درصد از کودکانی که تشخیص ADHD دارند، همچنین با ODD یا CD زندگی می‌کنند.
نکاتی برای کمک به کودکی مبتلا به ADHD و پرخاشگری
اگر والد یا مراقب کودکی مبتلا به ADHD و رفتارهای پرخاشگرانه هستید، براون نکات زیر را توصیه می‌کند:
- قوانین واضح و سازگار تعیین کنید تا حس امنیت و پیش‌بینی ایجاد کنید.
- رفتار مثبت را تشویق کنید تا با استفاده از چیزهایی مانند تمجید، پاداش‌های کوچک یا سیستم امتیازدهی، رفتار مثبت بیشتری را تشویق کنید.
- به آن‌ها استراتژی‌های سالم برای مدیریت ناامیدی، مانند تنفس عمیق یا شمردن تا ده، آموزش دهید.
- رفتاری را که می‌خواهید از فرزندتان ببینید، مدل کنید.
- یک روتین ساختارمند برای به حداقل رساندن استرس حفظ کنید.
- مطمئن شوید که آن‌ها به اندازه کافی خواب دارند، خوب غذا می‌خورند و زمان زیادی برای فعالیت فیزیکی دارند، زیرا همه این‌ها بر سلامت عاطفی آن‌ها تأثیر می‌گذارند.
- با روند صبور باشید. مدیریت پرخاشگری در کودکان مبتلا به ADHD زمان و پایداری می‌طلبد.
- از داستان‌های اجتماعی برای کمک به کودکان در درک و مدیریت بهتر تعاملات اجتماعی و هیجانات استفاده کنید.
- برای دریافت کمک‌هایی مانند زمان اضافی برای تکالیف یا آزمون‌ها، یک فضای آرام برای کار یا توانایی استراحت، حمایت کنید.
- با فرزندتان همکاری کنید تا موقعیت‌ها یا احساساتی را که رفتار پرخاشگرانه را تحریک می‌کنند تشخیص دهید.
چشم‌انداز برای کودکانی که ADHD و پرخاشگری دارند چیست؟
رفتارهای پرخاشگرانه در کودکان مبتلا به ADHD می‌تواند با درمان و حمایت مناسب بهبود یابد. تحقیقات نشان می‌دهد که داروهای محرک به تنهایی، یک درمان خط اول در درمان کودکان مبتلا به ADHD، برای حدود 70 درصد افراد مؤثر هستند. به طور کلی، تا 50 درصد کودکان با بزرگ شدن به بزرگسالی، کاهش تدریجی علائم ADHD را تجربه می‌کنند.
سوالات متداول
چگونه به کودکی با پرخاشگری ADHD کمک می‌کنید؟
شما می‌توانید با گنجاندن نکاتی مانند موارد زیر، به پرخاشگری از کودکی با ADHD پاسخ دهید:
- آرام ماندن
- دور کردن دیگران از آسیب و اطمینان از ایمنی محیط
- استفاده از زبان محکم و مستقیم برای توضیح اینکه چرا رفتار آن‌ها نامطلوب است. (مثلاً: “ضربه زدن به دیگران درست نیست. هل دادن می‌تواند به کسی آسیب برساند.”)
- تأیید احساسات آن‌ها، به عنوان مثال، “می‌توانم ببینم که شما ناامید هستید و عصبانی شدن اشکالی ندارد، اما این کار را انجام نمی‌دهد. درست است که دیگران را هل دهید.”
- اجرای اقدامات انضباطی مورد انتظار، به عنوان مثال، “هل دادن اشتباه است. اگر کسی را هل دهید، باید 15 دقیقه در زمان استراحت بنشینید.”
- تشویق و پاداش دادن به یک انتخاب رفتاری جایگزین مثبت مانند نقاشی
آیا تربیت فرزندان مبتلا به ADHD می‌تواند چالش‌برانگیزتر باشد؟
داشتن ADHD می‌تواند در دوران کودکی چالش‌های منحصر به فردی را ایجاد کند. پیروی از نکات خاص و دریافت کمک حرفه‌ای می‌تواند والدین را کمتر چالش‌برانگیز کند. با توسعه مهارت‌های مناسب و آموزش در مورد ADHD، والدین یک کودک مبتلا به ADHD می‌توانند مشابه والدین کودکی باشند که ADHD ندارد.
آیا ADHD می‌تواند باعث خشم در کودکان شود؟
بسیاری از کودکان مبتلا به ADHD چالش‌هایی در زمینه پرخاشگری را تجربه می‌کنند. رفتارهای پرخاشگرانه ممکن است شامل انفجارهای عصبانی و اعمال خشونت فیزیکی باشد که ممکن است فرد آن را خشم تلقی کند. با این حال، قسمت‌های مکرر خشم شدید ممکن است نشان دهنده یک بیماری همزمان مانند IED باشد.
نتیجه گیری
پرخاشگری در کودکان مبتلا به ADHD یک تجربه رایج است و ممکن است ناشی از چالش‌های در زمینه تنظیم هیجانات و کنترل تکانه باشد. درمان استاندارد ADHD و تمرکز بر مداخلات خاص مانند PMT، PCIT و CBT می‌تواند به کاهش قسمت‌های رفتار پرخاشگرانه کمک کند.